Mire Lee: Ανατρεπτικά κινητικά γλυπτά

Mire Lee : η γεννημένη στη Νότια Κορέα εικαστική καλλιτέχνης, έφερε την εγκατάσταση “Open Wound” στο Turbine Hall της Tate Modern στο Λονδίνο, ερευνώντας την φυσική και συναισθηματική επίδραση της ζωής σε έναν κόσμο επισφαλή και παρακμάζοντα

-----------

Δείτε το videopodcast στο YouTube κάνοντας κλικ επάνω

Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο Spotify for creators κάτω

--------------------

Από την Αγνή Κατσιούλα

---------------------

Η εικαστική καλλιτέχνης Mire Lee μεταμορφώνει τον χαοτικό χώρο με εντυπωσιακά κρεμαστά γλυπτά και επικές μηχανικές εγκαταστάσεις, επαναπροσδιορίζοντας τον χώρο ως ένα ζωντανό εργοστάσιο, αντλώντας έμπνευση από την ιστορία της Tate Modern ως σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ανατρεπτικές, πολυαισθητηριακές φόρμες της, με “δέρματα”-πετσέτες, αλυσίδες, σωλήνες πυριτίου και χαλύβδινες κατασκευές, γρανάζια, χρώμα σκουριάς, και μακριά κουβάρια από μπερδεμένο μέταλλο, ενώνονται για να σχηματίσουν έναν οργανισμό που είναι απτικός, αρχέγονος και μηχανοποιημένος. Η κινητική εγκατάστασή, ακροβατεί σε μια πολύ λεπτή γραμμή ανάμεσα στο όμορφο και το γκροτέσκο. Τα κινητικά γλυπτά, εμπλέκουν τις αισθήσεις με έναν σπλαχνικό τρόπο, έξω από τη σφαίρα της νόησης και της γλώσσας, προκαλώντας ασυνήθιστα αντιφατικά συναισθήματα και μύριους προβληματισμούς, για την πορεία του κόσμου μας.

-----------

Ο ορίζοντας εδώ στο πολυπολιτισμικό Λονδίνο, μας χαρίζει υπέροχα φλεγόμενα ηλιοβασιλέματα που μας ταξιδεύουν στους γεμάτους ένταση και χρώμα πίνακες του Monet. Και μόλις το φως κοπάσει στην Δύση το πρόσωπο του φεγγαριού στην Ανατολή, ένας τέλειος κύκλος εμφανίζεται για να προχωρήσει στο δρόμο του χωρίς σκαμπανεβάσματα να ακολουθήσει την αιώνια τροχιά του.

Το ολόγιομο φεγγάρι κοσμεί τον ουρανό, λαμπερό, φωτεινό, σαν μεγάλο αερόστατο στέκει και αγναντεύει τον κόσμο μας από κει ψηλά. Οι ουρανοξύστες στο City, στο Stratford και στο Canary Wharf, θαυμαστά ανθρώπινα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα απλώνουν τα θεόρατα κορμιά τους στα ύψη για να δηλώσουν την παντοδυναμία του πλούτου και της δύναμης. Λαμπυρίζοντα τέρατα που λούζονται από το χλωμό φως καθώς τα πέπλα της νύχτας πέφτουν απαλά πάνω στην πόλη.

Η πανσέληνος εδώ στα βόρεια έχει μια άλλη ομορφιά. Διαφορετική… Στιγμές νομίζεις πως φαίνεται πιο μεγάλη, πιο κρυστάλλινη και πιο φωτεινή… Ρομάντζο, αναπόληση, και ευεργετική ηρεμία… Το φεγγάρι στον ουρανό της βρετανικής πρωτεύουσας πλέει απαλά και τα μόνα που ταράζουν την ηρεμία γύρω του είναι τα αεροπλάνα, άσπρα και κόκκινα μικρά σημαδάκια που σχίζουν το σκοτάδι με βιασύνη για να φτάσουν σε μακρινούς προορισμούς.

Ναι, τα αεροπλάνα που ταράζουν το μαύρο βελούδο του ουρανού, μαζί με τα κόκκινα φώτα των γερανών που απλώνουν τα θεόρατα κορμιά τους. Τεντώνονται για να αγγίξουν λες το κοίλο πάνω μας, το γεμάτο άστρα, γαλαξίες και φωτεινά σύννεφα που παρασύρονται βιαστικά από τους ανέμους για άλλους τόπους.

Αυτοί οι γερανοί της «ανάπτυξης», ακροβατούν στο στερέωμα, τείνουν και στρίβουν νωχελικά τα κορμιά τους, καθώς για μέρες και μήνες προσθέτουν ορόφους και τετραγωνικά σε πολυώροφα κτίρια και ουρανοξύστες, που φτάνουν και αγγίζουν τους ουρανούς.

Οικοδομικός οργασμός στην βρετανική πρωτεύουσα! Ξεπετάγονται τα πολυώροφα κτίρια κυριολεκτικά μέσα σε λίγους μήνες, με τους τελευταίους ορόφους τους να κρύβονται και να κουρνιάζουν ψηλά στα σύννεφα.

Βέβαια, υπάρχουν και τα παλιά κτίρια, πολλά από αυτά ιστορικά ή σημεία αναφοράς, που ανοικοδομούνται, φρεσκάρονται και αποδίδονται στο κοινό με νέες λειτουργίες, ευθυτενή και θαυμαστά πάντα. Προτεραιότητά τους, είναι να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ανθρώπων και της πόλης.

Ένα θαυμαστό παράδειγμα ενός κτιρίου που ανοικοδομήθηκε εξ αρχής, πραγματικού κοσμήματος με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, θαυμαστή αισθητική και καταπληκτική λειτουργικότητα που εξυπηρετεί άψογα την εμβληματική παρουσία του στο κέντρο του Λονδίνου, είναι το κτίριο στο οποίο στεγάζεται η Πινακοθήκη Tate Modern.

Είναι ένα πραγματικό διαμάντι στην κουλτούρα του Λονδίνου και συγκεντρώνει το απαύγασμα της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κουλτούρας.

Πρόκειται για ένα παλιό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανακατασκευάστηκε, ακριβώς δίπλα στην ροή του Τάμεση, στο Bankside στεγάζοντας από το 2000 την εμβληματική πινακοθήκη Tate Modern.

Το 2016 μάλιστα, κατασκευάστηκε ακουμπώντας δίπλα ακριβώς στο παλιό εργοστάσιο το Blavatnik Building, ένα νέο οικοδόμημα που έγινε η νέα επέκταση της πινακοθήκης που στεγάζει τις μόνιμες συλλογές.

Το υπέροχο 11 ορόφων νέο ανακατασκευασμένο «Switch» κτίριο, δένει εξαιρετικά με το παλιότερο ανακατασκευασμένο εργοστάσιο αλλά και με τον περιβάλλοντα χώρο στα ντοκ του ποταμού Τάμεση απέναντι από τον καθεδρικό του Αγίου Παύλου. Η παλιά τσιμινιέρα του εργοστασίου στέκει περήφανα και ενωτικά με το όλο σύνολο.

Ένα από τα αξιοθαύμαστα της πινακοθήκης είναι πως στο κέντρο και σε όλο το μήκος του παλιού εργοστάσιου ηλεκτρικής ενέργειας, εκτείνεται το Turbine Hall, η τεράστια αίθουσα που φιλοξενούσε τις ηλεκτροπαραγωγούς τουρμπίνες. Πρόκειται για έναν τεράστιο εσωτερικό στεγασμένο κενό χώρο 6 ορόφων, έκτασης 3.400 τετραγωνικών μέτρων, που στα επίπεδα 1 και 4 κόβεται από γέφυρες που ενώνουν τα δύο κτίρια, το παλιό με το νέο.

Ο όμορφος αδιαίρετος χώρος από την δυτική είσοδο είναι κεκλιμένος, σαν ράμπα, ενώ το ανατολικό επίπεδο άκρο του χρησιμοποιείται για να φιλοξενεί εξαιρετικά μεγάλα έργα τέχνης λόγω του ασυνήθιστου ύψους του. Κάθε χρόνο για τα τελευταία 23 χρόνια, η Tate έχει καθιερώσει μεταξύ Οκτωβρίου και Μαρτίου, η χαοτικά υπέροχη αυτή αίθουσα, να χρησιμοποιείται ώστε να προβάλλονται μεγάλα ειδικές δημιουργίες σύγχρονων καλλιτεχνών από ολόκληρο τον κόσμο, που διαμορφώνονται ειδικά για τον χώρο.

Θαύμα αρχιτεκτονικής και εικαστικής λειτουργικότητας η Tate Modern με τα «ανακυκλώσιμα» κτίρια της, συγκεντρώνει το απαύγασμα της πρωτοπορίας στην μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, πάντα θέτοντας προβληματισμούς και στόχους για το παγκόσμιο γίγνεσθαι, με το Turbine Hall ριζοσπαστικά να πρωτοπορεί.

Ο τρόπος με τον οποίο οι καλλιτέχνες έχουν ερμηνεύσει αυτόν τον τεράστιο βιομηχανικό χώρο έχει φέρει επανάσταση στις αντιλήψεις του κοινού για τη σύγχρονη τέχνη στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Φέτος η εικαστική καλλιτέχνης Mire Lee (1988) μεταμορφώνει το Turbine Hall με εντυπωσιακά κρεμαστά γλυπτά και επικές μηχανικές εγκαταστάσεις, επαναπροσδιορίζοντας τον χώρο ως ένα ζωντανό εργοστάσιο, αντλώντας έμπνευση από την ιστορία της Tate Modern ως σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο χώρος, που στο παρελθόν φιλοξένησε το The Weather Project του Olafur Eliasson και το Marsyas του Anish Kapoor, κάνοντας τον σημείο αναφοράς στα καλλιτεχνικά δρώμενα, έχει μετατραπεί σε ένα ανατριχιαστικό σφαγείο/πλυντήριο για τη φετινή περίοδο και η δημιουργός διάλεξε τον τίτλο “Open Wound” (Ανοιχτή πληγή) για την κινητική εγκατάστασή της, που ακροβατεί σε μια πολύ λεπτή γραμμή ανάμεσα στο όμορφο και το γκροτέσκο.

Η Lee επαναπροσδιορίζει το Turbine Hall ως το εσωτερικό ενός σώματος, μετατρέποντάς το σε ένα απόκοσμο και φανταστικό εργοστάσιο. Συνδυάζοντας το ενδιαφέρον της για τα άκαμπτα μηχανικά συστήματα και τις μαλακές οργανικές φόρμες με τη βιομηχανική ιστορία της αρχιτεκτονικής της Tate Modern. Το έργο εξετάζει τη συναισθηματική και φυσική επίδραση της ζωής σε έναν κόσμο που επηρεάζεται από την επισφάλεια και την παρακμή.

Ο αχανής χώρος γίνεται ένα παράξενο εργοτάξιο, που γεμίζει με μεμβρανώδη υφασμάτινα γλυπτά που η Lee αποκαλεί «δέρματα», κρεμασμένα από την οροφή σε 54 μεταλλικές αλυσίδες.

Στο ανατολικό άκρο της αίθουσας, ένας μηχανικός στρόβιλος μήκους επτά μέτρων κρέμεται από έναν από τους αρχικούς γερανούς του κτιρίου, που τέθηκε εκ νέου σε λειτουργία για αυτήν την εγκατάσταση.

Αυτή η μηχανοκίνητη συσκευή δίνει μια ιδέα για τους μηχανικούς στρόβιλους με καύση άνθρακα και πετρελαίου που κάποτε καταλάμβαναν την καρδιά της Tate Modern, κατά τη διάρκεια της ζωής του κτιρίου παλαιότερα ως Power Station του Bankside.

Αφαιρώντας το περίβλημα της κατασκευής, μπορεί ο επισκέπτης από τη γέφυρα του Turbine Hall, να ρίξει μια ματιά στην εσωτερική λειτουργία της μηχανής, και η Lee έτσι ξυπνά ξανά και ξανά το βιομηχανικό παρελθόν του κτιρίου.

Το νέο έργο εξετάζει επίσης τη δυαδικότητα της αναγέννησης και της αποσύνθεσης. Στριφογυρίζοντας αργά, ο βιομηχανικός στρόβιλος αποκτά εκπληκτικά ανθρώπινες ιδιότητες, σαν μια καρδιά αντλώντας σκούρο ροζ παχύρρευστο υγρό μέσα από κρεμασμένους σωλήνες σιλικόνης που μοιάζουν με φλέβες, συγκεντρώνοντας τα υγρά σε ένα μεγάλο κεκλιμένο δίσκο από κάτω.

Εδώ ακριβώς κρέμονται υφασμάτινα γλυπτά από δομικό πλέγμα σαν απλωμένες περίεργες απορροφητικές πετσέτες και μια λυγισμένη ράβδος από χάλυβα, απορροφώντας το υγρό για να σχηματίσουν νέα γλυπτά «δέρματος». Αυτά μεταφέρονται από τους τεχνικούς σε ράφια στεγνώματος, μια διαδικασία που μοιάζει και χειροτεχνική και υποδηλώνει μια βιομηχανική γραμμή παραγωγής.

Μόλις στεγνώσουν, τα δέρματα ανυψώνονται στις αλυσίδες που αιωρούνται από την οροφή, αναζωπυρώνοντας τα συστήματα τροχαλιών που χρησιμοποιούνται στα αποδυτήρια των ανθρακωρύχων για να στεγνώσουν οι στολές και να διατηρήσουν τα ρούχα τους καθαρά, έναν οριακό χώρο ανάμεσα στην εργασία τους και την προσωπική τους ζωής.

Υποδηλώνοντας ανατομικά στοιχεία ενός οργανισμού, αυτά τα “δέρματα” μιλούν για ευπάθεια, την ανάγκη φροντίδας και ανθρώπινης επαφής και την παραγωγή νέων σωμάτων και ταυτοτήτων.

Καθ' όλη τη διάρκεια της παρουσίασης, ο αριθμός των νέων κρεμαστών δερμάτων αυξάνεται, δημιουργώντας την αίσθηση ότι το κτίριο «χύνεται» και γεμίζει όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου.

Η υλικότητα είναι κεντρική στην πρακτική της Lee, και εκμεταλλεύεται τις σπλαχνικές ιδιότητες των γλυπτών και των εγκαταστάσεων της για να δημιουργήσει συναισθηματικές αντιδράσεις. Χρησιμοποιώντας την ξεχωριστή οπτική γλώσσα της που δημιουργεί οργανικές, σαρκώδεις φόρμες από βιομηχανικά υλικά, η “Ανοιχτή Πληγή” της, παρουσιάζει έναν κόσμο αντιθέσεων και διαφυγής, συνδυάζοντας το ανθρώπινο με τις μηχανές, το μαλακό και το σκληρό, μέσα και έξω, ατομικό και συλλογικό.

Η εγκατάσταση έχει σκοπό να αφυπνίσει ανησυχητικά τον θεατή, προκαλώντας μια σειρά αντιφατικών συναισθημάτων, όπως συναισθήματα τρυφερότητας και ενσυναίσθησης, καθώς και μελαγχολία, δέος ακόμα και αηδία. Εμπλέκοντας τις αισθήσεις σε σωματικό επίπεδο, η Lee εξετάζει τους φόβους, τα τρωτά σημεία, τις ελπίδες και τις επιθυμίες μας καθώς βρισκόμαστε μαζί στα πρόθυρα ενός αβέβαιου μέλλοντος.

Γεννημένη στη Νότια Κορέα το 1988, η Mire Lee ζει και εργάζεται μεταξύ Άμστερνταμ και Σεούλ. Χρησιμοποιώντας βιομηχανικά υλικά όπως χάλυβα, τσιμέντο, σιλικόνη, λάδι και άργιλο, η δουλειά της εξερευνά την κινούμενη φύση αυτών των υλικών καθώς χύνονται, στάζουν και διογκώνονται.

Η Lee ενδιαφέρεται για τη δύναμη της γλυπτικής να επηρεάζει τόσο τον θεατή όσο και το άμεσο περιβάλλον και δεν φοβάται να ξεπεράσει τα καλλιτεχνικά όρια με θεαματικούς τρόπους. Τα ατμοσφαιρικά γλυπτά και οι εγκαταστάσεις της εμπλέκουν τις αισθήσεις και δημιουργούν χώρους για προβληματισμό πάνω σε θέματα συναισθήματος, επισφάλειας και ανθρώπινης επιθυμίας.

Το εμβληματικό Turbine Hall στην Tate Modern γέμισε με τις ανατρεπτικές, πολυαισθητηριακές φόρμες της Lee. “Δέρματα”-πετσέτες, αλυσίδες, πηλός, σωλήνες πυριτίου και χαλύβδινες κατασκευές, γρανάζια, χρώμα σκουριάς, μακριά κουβάρια από μπερδεμένο μέταλλο, ενώνονται για να σχηματίσουν έναν οργανισμό που είναι απτικός, αρχέγονος και όμως εξαιρετικά μηχανοποιημένος.

Η “Ανοιχτή Πληγή” της Lee, με τα ανατρεπτικά κινητικά γλυπτά της, εμπλέκει τις αισθήσεις με έναν σπλαχνικό τρόπο, έξω από τη σφαίρα της νόησης και της γλώσσας, προκαλώντας ασυνήθιστα αντιφατικά συναισθήματα, από δέος και αηδία μέχρι συμπόνια, φόβο και αγάπη, μέσα από χίλιους μύριους προβληματισμούς, για την πορεία του κόσμου μας.

------------

**Πληροφορίες για την έκθεση “Hyundai Commission: Mire Lee: Open Wound” στo Turbine Hall, στην Tate Modern, στο Λονδίνο, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-modern/mire-lee

----------

*Photo: A. KATSIOULA