top of page
Writer's pictureAgni Katsioula

Οι μελαγχολικοί Ροσέτι

The Rossettis : Dante Gabriel Rossetti, Christina Rossetti και Elizabeth Siddal. Ρομαντισμός, ριζοσπαστισμός και ποίηση της γενιάς των Προ-Ραφαηλιτών, μέσα και πέρα από τα βικτοριανά χρόνια, φτάνοντας στον μεγαλειώδη Αισθητισμό, σε μια έκθεση στην Tate Britain του Λονδίνου

---------------

Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ επάνω

Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω

---------------

Συνδυάζοντας την εξέγερση και την αναβίωση, την επιστημονική ακρίβεια και το ευφάνταστο μεγαλείο, η Προ-Ραφαηλική Αδελφότητα συγκλόνισε τον κόσμο της τέχνης της Βρετανίας στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα. Οι Προ-Ραφαηλίτες επαναστάτησαν ενάντια στο καλλιτεχνικό κατεστημένο της εποχής τους, με πρωτοπόρους την οικογένεια Ροσέτι.

Τα τέσσερα ταλαντούχα αδέρφια των Ροσέτι, Μαρία, Ντάντε Γκάμπριελ, Χριστίνα και Γουίλιαμ όπως βρίσκονται στην είσοδο της έκθεσης - αφιέρωμα
Τα τέσσερα ταλαντούχα αδέρφια των Ροσέτι, Μαρία, Ντάντε Γκάμπριελ, Χριστίνα και Γουίλιαμ όπως βρίσκονται στην είσοδο της έκθεσης - αφιέρωμα. Photo: A. KATSIOULA

Αυτή την εποχή η ναυαρχίδα των πινακοθηκών Tate εδώ στο Millbank της βρετανικής πρωτεύουσας παρουσιάζει μια μεγάλη έκθεση - αφιέρωμα με πάνω από 150 πίνακες και σχέδια, καθώς και φωτογραφίες, ακουαρέλες, ποίηση και άλλα εικαστικά έργα. που χαρτογραφεί την επαναστατική προσέγγιση στη ζωή, την αγάπη και την τέχνη της ταλαντούχας και πρωτοποριακής οικογένειας Ροσέτι, δηλαδή των αδελφών Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, Χριστίνας Ροσέτι και της συζύγου του Ντάντε, Ελίζαμπεθ Σίνταλ. Με την αντισυμβατική ζωή τους, τον έρωτα, την ευφάνταστη τέχνη τους και το εκφραστικό αισθητικό στιλ τους, δημιούργησαν μια προοδευτική αντικουλτούρα, συνδυάζοντας το παρελθόν και το παρόν για να επανεφεύρουν την τέχνη και τη ζωή για έναν ταχέως μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο στρώνοντας τον δρόμο στον Συμβολισμό και στον Αισθητισμό

Έκθεση Ροσέτι
Η είσοδος στην έκθεση για τους Ροσέτι στην Tate Britain. Photo: A. KATSIOULA

Προ-Ραφαηλίτες ή Pre-Raphaelite (Pre-raf-e-light) στην αγγλική. Οι Προ-Ραφαηλίτες ήταν μια ομάδα καλλιτεχνών της βικτοριανής εποχής. Μια κοινωνία καλλιτεχνών που ιδρύθηκε στο Λονδίνο το 1848. και αποτελούνταν από ποιητές, σχεδιαστές, γλύπτες και ζωγράφους.

Πίστευαν ότι η τέχνη πρέπει να απεικονίζει όσο το δυνατόν πιο παραστατικά τον πραγματικό κόσμο. Σκεφτείτε το έτσι. Εάν ζωγραφίσατε ένα πάρκο, το πάρκο που έχετε ζωγραφίσει θα πρέπει να το δείχνει όπως ακριβώς το βλέπετε. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να βάψετε το γρασίδι μπλε, όταν ξέρετε ότι είναι πράσινο.

Η είσοδος στην έκθεση "Raphael", 2022 στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Photo: A. KATSIOULA
Η είσοδος στην έκθεση "Raphael", 2022 στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Photo: A. KATSIOULA

Η τέχνη εκείνη την εποχή συχνά επηρεαζόταν από καλλιτέχνες της Αναγέννησης όπως ο Raphael. Ναι, οι περισσότεροι πίστευαν ότι ο καλύτερος ζωγράφος όλων των εποχών ήταν ο Ιταλός ζωγράφος Ραφαήλ. Σίγουρα τον αναγνωρίζετε καθώς θα έχετε δει τους πίνακές του σε φημισμένα μέρη όπως το Βατικανό στη Ρώμη. (Μπορείτε να διαβάσετε εδώ : https://www.agnitha.com/post/raphael το μεγάλο αφιέρωμα στην σύντομη ζωή του, το τεράστιο έργο του και την αθάνατη κληρονομιά του)

Ηέκδοση για την έκθεση "Raphael", 2022 στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Photo: A. KATSIOULA
Η υπέροχη έκδοση για την έκθεση "Raphael", 2022 στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Photo: A. KATSIOULA

Ο Ραφαήλ δημιούργησε σχεδόν 400 χρόνια πριν από τους Προ-Ραφαηλίτες. Του άρεσε να δημιουργεί επικούς θρησκευτικούς πίνακες της ζωής του Ιησού. Ο Ραφαήλ φαντάστηκε αυτές τις σκηνές πολύ όμορφες. Οι Προ-Ραφαηλίτες το θεώρησαν βαρετό και ήθελαν να κάνουν κάτι διαφορετικό! Ήθελαν να ζωγραφίσουν αυτό που ήξεραν. Έτσι πήραν και το όνομά τους. Σημαίνει κυριολεκτικά πριν από τον Ραφαήλ.

Έκαναν τέχνη με νέους τρόπους, χρησιμοποιώντας ως έμπνευση τη σύγχρονη ζωή, τη λογοτεχνία και τη μεσαιωνική περίοδο. Πίστευαν στην ιδέα της «τέχνη για την τέχνη», που σημαίνει ότι η τέχνη δεν χρειάζεται να έχει σκοπό. Μπορεί απλά να είναι όμορφη.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Hesterna Rosa", 1853
Άποψη της έκθεσης για τους Ροσέτι. Εντυπωσιακό το έργο του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Hesterna Rosa", 1853. Photo: A. KATSIOULA

Οι Προ-Ραφαηλίτες ήθελαν να αμφισβητήσουν με τον τρόπο τους το γεγονός πως η τέχνη θεωρούνταν ως “καλή τέχνη”.

Ξεκίνησαν ως μυστική εταιρεία και όταν ο John Everett Millais, ο William Holman Hunt, ο Dante Gabriel Rossetti και οι άλλοι ιδρυτές του κινήματος άρχισαν για πρώτη φορά να βάζουν στους πίνακές τους τα αρχικά PRB το 1848, αρνήθηκαν να εξηγήσουν το σήμα τους.

Προκλήθηκε μεγάλο σκάνδαλο. Όταν το κοινό αντίκρυσε τους πίνακές τους, σχεδόν τρομοκρατήθηκε. Χρησιμοποιούσαν έντονα χρώματα για να κάνουν τους πίνακές τους να ξεχωρίζουν. Αυτοαποκαλούνταν ακόμη και Προ-Ραφαηλική Αδελφότητα και έκαναν κρυφές συναντήσεις.

William Holman Hunt, "Rienzi Vowing to Obtain Justoice for the Death of his Young Brother, Slain in a Skirmish between the Colonna and Orsini Factions", 1848-49
William Holman Hunt, "Rienzi Vowing to Obtain Justoice for the Death of his Young Brother, Slain in a Skirmish between the Colonna and Orsini Factions", 1848-49. Photo: A. KATSIOULA

Το να βλέπεις έναν πίνακα προ-Ραφαηλίτη δημιουργού, είναι σαν να βλέπεις τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας. Η λεπτομέρεια είναι απίστευτη και τα χρώματα είναι πραγματικά έντονα. Στους Προ-Ραφαηλίτες άρεσε να εστιάζουν σε μικρές λεπτομέρειες και να προσθέτουν σύμβολα. Εντοπίζοντας όλες αυτές τις μικρές λεπτομέρειες, μπορεί κάποιος να “μπει” μέσα του και να καταλάβει καλύτερα τον πίνακα.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "The Girlhood of Mary Virgin", 1848-49
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "The Girlhood of Mary Virgin", 1848-49. Photo: A. KATSIOULA

Οι Προ-Ραφαηλίτες αγαπούσαν να διαβάζουν και να γράφουν, και πολλοί από τους πίνακές τους ήταν εμπνευσμένοι από διάσημα ποιήματα και ιστορίες. Τρανό παράδειγμα η διάσημη “Οφηλία” (Ophelia, 1851–2), που ζωγραφίστηκε από τον John Everett Millais και δείχνει έναν χαρακτήρα από το έργο “Άμλετ” του William Shakespeare. Έκαναν τέχνη με νέους τρόπους, χρησιμοποιώντας ως έμπνευση τη σύγχρονη ζωή, τη λογοτεχνία και τη μεσαιωνική περίοδο.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Elizabeth Siddal", 1854
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Elizabeth Siddal", 1854. Photo: A. KATSIOULA

Σε πολλούς προ-Ραφαηλίτες άρεσε να ζωγραφίζουν γυναικεία πρόσωπα. Είχαν πολύ χλωμό δέρμα και συνήθως μακριά κόκκινα μαλλιά. Αυτό έβλεπαν όμορφο. Μερικές από αυτές τις γυναίκες-μοντέλα ήταν και οι ίδιες επιτυχημένες καλλιτέχνιδες. Επίσης πολλές από τις σκηνές που ζωγράφιζαν τις φαντάζονταν. Απλώς προσπάθησαν να μην τις κάνουν να φαίνονται πολύ εξωπραγματικές. Εμπνεύστηκαν επίσης από τη λαϊκή παράδοση και τις μεσαιωνικές ιστορίες.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, " Dante's Dream at the Time of the Death of Beatrice", 1856
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, " Dante's Dream at the Time of the Death of Beatrice", 1856. Photo: A. KATSIOULA

Οι Προ-Ραφαηλίτες λοιπόν, ήταν ριζοσπαστικοί στην εποχή τους, και σίγουρα δεν άρεσαν σε όλους. Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος του κατεστημένου δεν τους άντεξε. Αυτοί οι νέοι καλλιτέχνες είχαν στόχο να ανατρέψουν όλα όσα διδάσκονταν οι δημιουργοί στη Σχολή της Βασιλικής Ακαδημίας. Απέρριψαν κάθε ιεραρχία συμβόλων στους πίνακές τους, δίνοντας ίση βαρύτητα στις φιγούρες αλλά και στον κόσμο που τις περιβάλλει.

Ροσέτι, " Dante drawing an Angel on the Anniv;ersary of Beatrice's Death", 1853
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, " Dante drawing an Angel on the Anniversary of Beatrice's Death", 1853. Photo: A. KATSIOULA

Ζωγράφιζαν απευθείας σε λευκούς καμβάδες κάνοντας τα χρώματά τους εντυπωσιακά φωτεινά και έδιναν στις φόρμες τους έντονα περιγράμματα με λίγη σκιά.

Υπήρξαν οι πρώτοι ζωγράφοι ‘υψηλής ευκρίνειας’, αν και κατηγορήθηκαν ότι χρησιμοποιούσαν τη νέα τεχνολογία της φωτογραφίας για να ζωγραφίσουν ενώ στην πραγματικότητα δεν το έκαναν.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, Αυτοπροσωπογραφία, 1847
Αυτοπροσωπογραφία, 1847, του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Ο Dante Gabriel Rossetti, (γεννημένος στις 12 Μαΐου 1828), ένα από τα ιδρυτικά μέλη των Προ-Ραφαηλιτών, χρησιμοποίησε τους φίλους και την οικογένειά του ως μοντέλα, ντυμένους ως διαφορετικοί χαρακτήρες στα έργα του. Τα αδέρφια Rossetti, ο Dante Gabriel, η Christina, η Maria και ο William ήταν πολύ μα πάρα πολύ δημιουργικοί όλοι τους από πολύ μικρή ηλικία. Ο πατέρας τους, Gabriele Rossetti, ήταν ένας εξόριστος Ιταλός επαναστάτης και ποιητής, που πάντα τους ενθάρρυνε να ζωγραφίζουν, να σκιτσάρουν ή να γράφουν. Λόγιος του Δάντη, από το 1831 εργάστηκε ως καθηγητής Ιταλικών στο King's College του Λονδίνου.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Hesterna Rosa", 1853
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Hesterna Rosa", 1853. Photo: A. KATSIOULA

Η μητέρα τους, η οποία ήταν μισή Ιταλίδα και μισή Αγγλίδα, ήταν δασκάλα η οποία παρέδιδε μαθήματα κατ’ οίκον. Ο Dante Gabriel φοίτησε στην Ακαδημία Σχεδίου του Sass πιθανότατα στα τέλη του καλοκαιριού του 1841. Εντάχθηκε στα Σχολεία της Βασιλικής Ακαδημίας ως δόκιμος το 1844, και έγινε πλήρης μαθητής τον Δεκέμβριο του 1845. Μέχρι το 1847 σκεφτόταν να σταδιοδρομήσει τόσο στην ποίηση όσο και στη ζωγραφική. Υπήρξε μάλιστα για λίγο, μαθητής του Ford Madox Brown περίπου τον Μάρτιο του 1848.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Mary Magdalene at the Door of Pharisee", 1858
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Mary Magdalene at the Door of Pharisee", 1858. Photo: A. KATSIOULA

Ο Dante Gabriel ήταν μόλις 15 ετών όταν δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα. Ο Dante Gabriel, μαζί με τον αδερφό του William ξεκίνησαν μαζί την Προ-Ραφαηλική Αδελφότητα. Αυτή η δεμένη ομάδα ανδρών και γυναικών λοιπόν με την οικογένεια Rossetti ήθελε να κάνει κάτι διαφορετικό και να αλλάξει την «άψυχη» τέχνη της εποχής.

Χριστίνα Ροσέτι σε σκίτσο του Ντάντε Γκάμπριελ
Η Χριστίνα Ροσέτι σε σκίτσο του Ντάντε Γκάμπριελ, 1848. Photo: A. KATSIOULA

Η Christina (5 Δεκεμβρίου 1830 – 29 Δεκεμβρίου 1894)μάλιστα ως μέλος της ομάδας, έγραφε ποιήματα στα ημερολόγιά τους. Ο Dante Gabriel γνωρίστηκε γρήγορα (περίπου το 1848) με την καλλιτέχνιδα και ποιήτρια Elizabeth Siddall (Ελίζαμπεθ Σίνταλ, 25 Ιουλίου 1829 – 11 Φεβρουαρίου 1862), η οποία εργάστηκε ως μοντέλο για καλλιτέχνες του γκρουπ.

Ροσέτι, "Ecce Ancilla Domine (The Annunciation)", 1850
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Ecce Ancilla Domine (The Annunciation)", 1850, όπου απεικονίζονται τα αδέρφια του Χριστίνα και Γουίλιαμ. Photo: A. KATSIOULA

Όλοι μα όλοι οι καλλιτέχνες με τη σειρά τους έκαναν το μοντέλο ο ένας για τον άλλον: ο Dante Gabriel έβαλε τη Christina και τον William στον “Ευαγγελισμό” του, ο William Holman Hunt ζωγράφισε τον Dante Gabriel και τον William ως Ιταλούς επαναστάτες και ο John Everett Millais επέλεξε την Elizabeth ως τη διάσημη πλέον Οφηλία του.

Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι και Ελίζαμπεθ Σίνταλ, "Sir Galahad and the Holy Grail", 1855-57
"Sir Galahad and the Holy Grail", 1855-57. Έργο και των δύο, Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι και Ελίζαμπεθ Σίνταλ. Photo: A. KATSIOULA

Νωρίς στη σχέση της με τον Dante Gabriel Rossetti, η Siddal έγινε η μούσα και αποκλειστικό του μοντέλο και την απεικόνισε σχεδόν σε όλα τα πρώτα έργα τέχνης του που απεικόνιζαν γυναίκες. Η Siddal όμως έγινε καλλιτέχνης από μόνη της και ήταν η μόνη γυναίκα που εξέθεσε σε μια έκθεση Pre-Raphaelite το 1857. Σημαντικές συλλογές έργων τέχνης της βρίσκονται στο Wightwick Manor and the Ashmolean.

Ροσέτι, σκίτσο Προ-Ραφαηλίτες
Οι Προ-Ραφαηλίτες σε συνάντηση. Σκίτσο του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, Αύγουστος 1851. Photo: A. KATSIOULA

Ο Dante Gabriel από το 1854 ήταν στενός φίλος με τον κριτικό John Ruskin (Τζον Ράσκιν), ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να φέρει την προσοχή του κοινού στους Προ-Ραφαηλίτες, και το 1855-6 αναπτύσσει φιλία και με τον ποιητή Robert Browning (Ρόμπερτ Μπράουνινγκ). Το 1855 πήγε στο Παρίσι για να δει το Exposition Universelle, ενώ το 1856 γνώρισε τον Edward Coley Burne-Jones και τον William Morris. που ήταν συνεργάτης του Morris's Oxford and Cambridge Magazine. Πέντε από τις εικονογραφήσεις του συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση του Moxon των Tennyson's Poems (εκδόθηκε το 1857).

Ροσέτι, "Proserpine", 1874
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Proserpine", 1874. Photo: A. KATSIOULA

Εξέθεσε οκτώ έργα του στην ιδιωτική έκθεση Pre-Raphaelite, που πραγματοποιήθηκε στο Russell Place τον Ιούλιο του 1857, ενώ επίσης εκείνη τη χρονιά δούλεψε στις τοιχογραφίες της Oxford Union, κατά τη διάρκεια της οποίας γνώρισε την Jane Burden. Η Jane παντρεύτηκε τον William Morris, αλλά αυτή και ο Dante Gabriel είχαν μια... αρκετά οικεία σχέση (ερωτική) που διήρκεσε δεκαετίες και πόζαρε για μερικούς από τους πιο γνωστούς πίνακες του Ροσέτι όπως το διάσημο “Proserpine”, 1874. Έδω σε αυτόν τον πίνακα η Jane Morris είναι ντυμένη σαν μια αρχαία ρωμαϊκή θεά που απήχθη και μεταφέρθηκε στον κάτω κόσμο, ενώ τα αντικείμενα στον πίνακα μας δίνουν στοιχεία για την ιστορία της. Το ρόδι αντιπροσωπεύει την παγίδευση. Το θυμιατό δείχνει ότι είναι θεά. Ο κισσός είναι σύμβολο μνήμης. Της λείπει το σπίτι της!

Ροσέτι, "Elizabeth Siddal Reading", 1853
Σκίτσο, Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Elizabeth Siddal Reading", 1853. Photo: A. KATSIOULA

Η Siddal όμως ήταν στην πραγματικότητα, η μούσα του Rossetti, αν και πόζαρε όπως αναφέραμε και για άλλους προ-Ραφαηλίτες δημιουργούς. Η σχέση τους συνεχίστηκε πάνω από μια δεκαετία, από τις αρχές της δεκαετίας του 1850 έως τον δυστυχισμένο γάμο τους το 1860, και μέχρι τον θάνατό της δύο χρόνια μετά το 1862, (πιθανώς αυτοκτονία) από υπερβολική δόση λαβδανίου, ενός παραγώγου οπίου, σε ηλικία 33 ετών. Αυτός ο εθισμός ήταν που τη σκότωσε, είτε από ατύχημα, είτε με προμελέτη.

Ροσέτι, "Beata Beatrix", 1864-70, δεξιά
Άποψη της έκθεσης με αφιέρωμα στον θάνατο της Ελίζαμπεθ με το επικό έργο του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Beata Beatrix", 1864-70, δεξιά. Photo: A. KATSIOULA

Ο τελευταίος φόρος τιμής του Rossetti σε αυτήν, είναι το έργο του “Beata Beatrix”, που δείχνει ένα περιστέρι να φέρνει στην Beatrix (Lizzie) μια παπαρούνα, φυσικά η πηγή του ναρκωτικού που προκάλεσε τον θάνατό της.

Ροσέτι
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "How Sir Galahad, Sir Bors and Sir Percival Were Fed with the Sanct Grael; but Sir Percival’s Sister Died by the Way", 1864. Photo: A. KATSIOULA

Αχ, η αρρωστημένη και μελαγχολική Lizzie! Ο απελπισμένος Dante Gabriel θάβει μαζί της τα ποιήματά του που αρνείται να εκδοθούν. Κι όμως, αμέσως μετά το 1863 ο καλλιτέχνης επισκέπτεται το Βέλγιο με τον αδερφό του William, και τον βρίσκουμε στο Παρίσι το 1864. Το 1865 δε, γνώρισε την Alexa Wilding, η οποία έγινε σημαντικότατο μοντέλο για αυτόν.

Ροσέτι, "Paolo and Francesca da Rimini", 1855
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Paolo and Francesca da Rimini", 1855. Photo: A. KATSIOULA

Βέβαια πρέπει να γνωρίζουμε για την αντισυμβατική ζωή των προ-Ραφαηλιτών και τις ανοιχτές σχέσεις μεταξύ τους και να αναφέρουμε την ύπαρξη και της Fanny Cornforth (γεννήθηκε ωςSarah Cox) στη ζωή τού Dante Gabriel.

 Ροσέτι, "FannyCornforth (Study for Fair Rosamund)", 1861
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "FannyCornforth (Study for Fair Rosamund)", 1861. Photo: A.KATSIOULA

Η Cornforth γνώρισε τον Rossetti το 1856 και έγινε μοντέλο και ερωμένη του ενώ ήταν σε σχέση με την Elizabeth Siddall. Πολλοί βιογράφοι υπέθεσαν ότι η Siddall αντιπαθούσε την Cornforth, αλλά δεν υπάρχει καμία απόδειξη γι αυτό. Τρεις μήνες μετά τον γάμο του Rossetti, η Cornforth παντρεύτηκε τον μηχανικό Timothy Hughes, αλλά ο γάμος τους ήταν βραχύβιος. Το ζευγάρι χώρισε. Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα πότε υιοθέτησε το όνομα "Fanny Cornforth", αλλά το Cornforth ήταν το όνομα του πατριού του πρώτου συζύγου της.

Εργο του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι που απεικονίζει την Fanny Cornforth
Εργο του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι που απεικονίζει την Fanny Cornforth, "George Price Boyce with Fanny Cornforth in Rossetti's Studio, Clatham Place", 1858. Photo: A. KATSIOULA

Μετά τον θάνατο της Siddall το 1862, η Cornforth μάλιστα μετακόμισε στο σπίτι του χήρου Rossetti ως οικονόμος του. Η σχέση μεταξύ τους κράτησε μέχρι το θάνατο του Rossetti και παρά το γεγονός πως ο Rossetti είχε δεσμευθεί σε μια ασυνήθιστη σχέση με την Jane Morris, σύζυγο του φίλου και συναδέλφου του William Morris. Λίγο μπέρδεμα οι σχέσεις τους!

Φωτογραφία που απεικονίζει τον Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι.
Ο Ντάντε Γκαμπριέλ Ροσέτι φωτογραφημένος από τους William και Daniel Downey το 1862, τη χρονιά που πέθανε η Ελίζαμπεθ. Photo: A. KATSIOULA

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1860 ήδη ο Dante Gabriel, άρχισε να υποφέρει από προβλήματα στα μάτια και αϋπνία ενώ έδειξε σημάδια παράνοιας. Τον Οκτώβριο του 1869 σε μια απρόσμενη πράξη, ξεθάβει το φέρετρο της γυναίκας του Elizabeth Siddall, για να ανακτήσει τα “Ποιήματά” του, τα οποία μάλιστα δημοσιεύτηκαν το 1870.

Ποίηση, σχέδια, Ροσέτι
Ποιήματα και σχέδια του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Η υγεία του κατρακυλά εξαιτίας του εθισμού του στην χλωράλη (υπνωτικό) και το 1872 εγκατέλειψε τις περισσότερες από τις παλιές του φιλίες. Πέρασε μεγάλες περιόδους στο Kelmscott Manor με τους Jane και William Morris μεταξύ 1871 και 1874. Μια νέα έκδοση των Ποιημάτων του δημοσιεύτηκε το 1881 μαζί με “Μπαλάντες και Σονέτα”.

Ροσέτι, "Dantis Amor", 1860
Ελαιογραφία του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, "Dantis Amor", 1860. Photo: A. KATSIOULA

Πέθανε στο Birchington-on-Sea, στο Κεντ, στις 9 Απριλίου 1882 σε ηλικία 54 ετών, από τη νόσο του Bright, μια ασθένεια των νεφρών από την οποία υπέφερε για αρκετό καιρό. Υπέφερε από ψύχωση από το αλκοόλ για αρκετό καιρό η οποία προκλήθηκε από τις υπερβολικές ποσότητες ουίσκι που χρησιμοποιούσε για να πνίξει την πικρή γεύση της ένυδρης χλωράλης. Ένα δυστυχισμένο τέλος μιας αντισυμβατικής ζωής. Μια τραγική φιγούρα...

Ποίηση Χριστίνα Ροσέτι
Ποιήματα της Χριστίνας Ροσέτι με εικονογραφήσεις του Ντάντε Γκάμπριελ. Photo: A. KATSIOULA

Οι εργαζόμενες γυναίκες της εργατικής τάξης ήταν επίσης μέρος της ιστορίας των Rossetti, όπως ακριβώς και η Christina που ήταν μόλις 11 ετών και ήδη δούλευε, όταν έγραψε το πρώτο της ποίημα. Η πρώτη της ποιητική συλλογή, “Στίχοι”, εκδόθηκε όταν ήταν μόλις 16 ετών. Στα 32 της έγραψε και δημοσίευσε την καταπληκτική συλλογή, “Goblin Market and Other Poems”, για δύο αδερφές και τις περιπέτειές τους σε μια μαγεμένη αγορά φρούτων. Ήταν μια τεράστια επιτυχία που την έφερε στο προσκήνιο.

Ποίηση Ροσέτι
Ποιήματα της Χριστίνας Ροσέτι με εικονογραφήσεις του Ντάντε Γκάμπριελ. Photo: A. KATSIOULA

Η Christina, πλέον διάσημη, κέρδιζε το δικό της εισόδημα και δεν χρειάστηκε ποτέ να παντρευτεί – στην πραγματικότητα, επέλεξε να μην το κάνει. Έμενε με την αδερφή της Μαρία Ροσέτι, που και εκείνη απέφυγε στη ζωή της να παντρευτεί και χαιρόντουσαν την ανεξαρτησία τους.

Ποίηση, εκδόσεις, Ροσέτι
Ποιήματα του Γουίλιαμ Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Όλα αυτά, εκείνη την εποχή, όλη αυτή η ανάμειξη διαφορετικών κοινωνικών καταβολών και σχέσεων δεν ήταν ο κανόνας και θεωρήθηκε τρομερά ασυνήθιστη.

είσοδος, έκθεση, Ροσέτι
Η είσοδος στην πρωτοποριακή Tate Britain. Photo: A. KATSIOULA

Αυτή την εποχή η Tate Britain παρουσιάζει μια μεγάλη έκθεση που χαρτογραφεί τον ρομαντισμό και τον ριζοσπαστισμό της γενιάς των Rossetti – Dante Gabriel, Christina και Elizabeth (Siddal) – παρουσιάζοντας την επαναστατική τους προσέγγιση στη ζωή, την αγάπη και την τέχνη.

είσοδος, έκθεση, Ροσέτι
Η είσοδος της έκθεσης για τους Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Ερευνώντας μέσα και πέρα από τα προ-Ραφαηλικά χρόνια, φτάνοντας στον Συμβολισμό και τον Αισθητισμό, η έκθεση περιλαμβάνει πάνω από 150 πίνακες και σχέδια, καθώς και φωτογραφίες, ακουαρέλες, ποίηση και άλλα εικαστικά έργα.

Εδώ στο Millbank στο πλούσιο κέντρο της βρετανικής πρωτεύουσας, στην ναυαρχίδα των πινακοθηκών Tate, αυτή είναι η πρώτη αναδρομική έκθεση του Dante Gabriel Rossetti που έγινε ποτέ στην Tate και η μεγαλύτερη έκθεση έργων του, εδώ και δύο δεκαετίες.

έκθεση, Ροσέτι
Άποψη της έκθεσης για τους Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Καλύπτεται όλη η γκάμα από τα πρωτοποριακά εικαστικά κινήματα που δημιούργησε, συγκεντρώνοντας και τις τρεις πρώτες ελαιογραφίες του -πριν από τον Ραφαηλική του περίοδο- και πολλούς από τους μετέπειτα εμβληματικούς αισθητικούς καμβάδες του. Αυτή είναι επίσης η πρώτη αναδρομική έκθεση της Elizabeth Siddal εδώ και 30 χρόνια, με τις σπάνιες σωζόμενες ακουαρέλες της και σημαντικά σχέδιά της.

Ποίηση, Ροσέτι
Σε ολόκληρη την έκθεση στους τοίχους υπήρχαν γραμμένα ποίηματα των Ροσέτι. Υπήρχε στοχευμένη ακουστική στους κύκλους που υπύρχαν στο πάτωμα όπου μπορούσες να ακούς την απαγγελία τους. Photo: A. KATSIOULA

Ακούμε και διαβάζουμε επίσης την ποίηση της Christina και του Dante Gabriel, που είναι συνυφασμένη με αυτά τα έργα τέχνης, μέσα από προφορικό λόγο και όμορφα εικονογραφημένες εκδόσεις των έργων τους.

Ντάντε Γκαμπριελ Ροσέτι, "Roman de la Rose", 1864
Άποψη της έκθεσης με έργα του Ντάντε Γκαμπριελ Ροσέτι, όπως το "Roman de la Rose", 1864, που εμπνεύσθηκε από τα σχέδια της νεκρής συζύγου του Ελιζαμπεθ. Photo: A. KATSIOULA

Οι Rossettis οδήγησαν μια προοδευτική αντικουλτούρα, συνδυάζοντας το παρελθόν και το παρόν για να επανεφεύρουν την τέχνη και τη ζωή για έναν ταχέως μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο.

Ντάντε Γκαμπριελ Ροσέτι, "Ecce Ancilla Domine (The Annunciation)", 1850
Η πρώτη αίθουσα με το έργο του Ντάντε Γκαμπριελ, "Ecce Ancilla Domine (The Annunciation)", 1850. Photo: A. KATSIOULA

Η έκθεση ξεκινά με μια γιορτή για το νεαρό ταλέντο τους, ανοίγοντας με την πρώτη έκδοση ποιημάτων της Christina, που δημοσιεύτηκε στα 16 της και το Ecce Ancilla Domine (The Annunciation) 1850 του Dante Gabriel, τον έντονο και υποβλητικό πίνακα για τον οποίο η Christina και ο αδελφός τους William πόζαραν.

 William Blake, Ροσέτι
Εικονογραφήσεις εκδόσεων για τον William Blake. Photo: A. KATSIOULA

Εκπληκτική στοχευμένη ακουστική στον χώρο που περιβάλλεται από μια ηχητική εγκατάσταση της ποίησης της Christina και ακολουθείται από υπέροχα παραδείγματα εφηβικών σχεδίων του Dante Gabriel, που αντανακλούν την πρώιμη δεξιοτεχνία του και τον ενθουσιασμό του για πρωτότυπες φωνές όπως ο William Blake και ο Edgar Allan Poe.

 "Found Began" , 1854. Photo: A. KATSIOULA
Ντάντε Γκαμπριελ Ροσέτι, "Found Began", 1854. Photo: A. KATSIOULA

Έργα από τα προ-ραφαηλικά χρόνια δείχνουν πώς το πνεύμα της λαϊκής επανάστασης ενέπνευσε αυτούς τους καλλιτέχνες να ξεκινήσουν το πρώτο βρετανικό κίνημα πρωτοπορίας, επαναστατώντας ενάντια στην κυριαρχία της Βασιλικής Ακαδημίας στο καλλιτεχνικό στυλ και περιεχόμενο. Πιο προσωπικές φόρμες με επαναστατικό χαρακτήρα διερευνώνται μέσω της άρνησης των Rossettis να συμμορφωθούν με τους περιορισμούς της βικτοριανής κοινωνίας.

 "Lady Clare", 1857. Photo: A. KATSIOULA
Elizabeth Siddal, "Lady Clare", 1857. Photo: A. KATSIOULA

Έργα όπως το Found begun, 1854 του Dante Gabriel , το Lady Clare, 1857 της Elizabeth Siddal και το ποίημα της Christina, “The Goblin Market”, 1859 συγκεντρωμένα μαζί, δείχνουν τον τρόπο που αμφισβήτησαν την αγάπη σε έναν άνισο και υλιστικό κόσμο.

 "St Agnes' Eve", 1853-60. Photo: A. KATSIOULA
Elizabeth Siddal, "St Agnes' Eve", 1853-60. Photo: A. KATSIOULA

Μέσα από μια νέα έρευνα όπως έγινε σε τούτη την έκθεση, οι σωζόμενες ακουαρέλες της Elizabeth Siddal παρουσιάζονται σε έναν αμφίδρομο διάλογο με σύγχρονα έργα του Dante Gabriel, εξερευνώντας τη σύγχρονη αγάπη σε μεσαιωνικά περιβάλλοντα που μοιάζουν με κοσμήματα.

"The Haunted Wood", 1856. Photo: A. KATSIOULA
Elizabeth Siddal, "The Haunted Wood", 1856. Photo: A. KATSIOULA

Ως καλλιτέχνιδα της εργατικής τάξης που ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτοδίδακτη, το έργο της Elizabeth ήταν εξαιρετικά πρωτότυπο και ευρηματικό, αλλά συχνά επισκιάστηκε από τη μυθοποίησή της ως τραγικής μούσας. Η κοινή δουλειά της με τον Dante Gabriel σηματοδοτεί το σημείο καμπής από τον προ-ραφαηλιτισμό, στο ευφάνταστο και εκφραστικό αισθητικό στυλ. (Αισθητισμός).

Άποψη της έκθεσης για τους Ροσέτι με τα έργα του Ντάντε Γκαμπριελ να παραπέμπουν στον Αισθητισμό. Photo: A. KATSIOULA
Άποψη της έκθεσης για τους Ροσέτι με τα έργα του Ντάντε Γκαμπριελ να παραπέμπουν στον Αισθητισμό. Photo: A. KATSIOULA

Η έκθεση αποκαλυπτικά ρίχνει μια νέα ματιά στους συναρπαστικούς μύθους γύρω από τις αντισυμβατικές σχέσεις μεταξύ του Dante Gabriel, της Elizabeth Siddal, της Fanny Cornforth και της Jane Morris.

“The Beloved” 1865-73. Photo. A. KATSIOULA
“The Beloved” 1865-73. Photo. A. KATSIOULA

Τα αισθητικά πορτρέτα από το μεταγενέστερο μέρος της καριέρας του Dante Gabriel, όπως η “Bocca Baciata”, 1859, η “Beata Beatrix”, περ. 1864-70 και η “The Beloved” 1865-73, παρουσιάζονται στο πλαίσιο των επιτευγμάτων και της ζωής των σκληρά εργαζομένων γυναικών που τις ενέπνευσαν.

“Lady Lilith”, 1866-8. Photo: A. KATSIOULA
“Lady Lilith”, 1866-8. Photo: A. KATSIOULA
“Mona Vanna”, 1866. Photo: A. KATSIOULA
“Mona Vanna”, 1866. Photo: A. KATSIOULA

Η έκθεση διερευνά επίσης τον τρόπο που η ποιητική και καλλιτεχνική εξέλιξη της femme fatale (μοιραίας γυναίκας) εξέλιξε έργα όπως η “Lady Lilith”, 1866-8 και η “Mona Vanna”, 1866.

Επιπλα και αντικείμενα εμπνευσμένα από τους Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA
Επάνω και κάτω. Επιπλα και αντικείμενα εμπνευσμένα από τους Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA
Επιπλα και αντικείμενα εμπνευσμένα από τους Ροσέτι. Photo: A. KATSIOULA

Παράλληλα με την τέχνη και την ποίηση, μπορούμε στην έκθεση να αναγνωρίσουμε και να βιώσουμε πώς οι νέοι τρόποι ζωής των Rossettis μεταμόρφωσαν το εσωτερικό του σπιτιού μέσα από σύγχρονα έπιπλα, ρούχα και ντιζάιν με αντικείμενα που απλώθηκαν στις μεγάλες γκαλερί.

Το αναρχικό περιοδικό Photo: A. KATSIOULA
Το περιοδικό όπως παρουσιάστηκε στην έκθεση. Photo: A. KATSIOULA

Η έκθεση ολοκληρώνεται δείχνοντας τον τρόπο που οι Rossetti ενέπνευσαν την επόμενη γενιά, συμπεριλαμβανομένων των έφηβων παιδιών του William Michael που διηύθυναν το αναρχικό περιοδικό “The Torch”, και πώς συνεχίζουν να επηρεάζουν τη ριζοσπαστική τέχνη και τον πολιτισμό μας, μέχρι σήμερα.

Άποψη της τελευταίας αίθουσας της έκθεσης με έργα σύγχρονων δημιουργών. Photo: A. KATSIOULA
Άποψη της τελευταίας αίθουσας της έκθεσης με έργα σύγχρονων δημιουργών. Photo: A. KATSIOULA

Μια έκθεση σταθμός, μια έκθεση μεγαλειώδης! Οι νεαροί Rossettis γοητεύτηκαν από τον ρομαντισμό. Εμπνεύστηκαν τις ιστορίες τους από τραγωδίες, κατέδειξαν την εμμονή τους για τον Σαίξπηρ, τα δημοτικά τραγούδια ή την μοντέρνα ποίηση – όλα αυτά στα οποία απεικόνιζαν την αγάπη με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Το έργο τους γιορτάζει τον αισθησιασμό! Μέσα από ακουαρέλες και σχέδια, απεικονίζονται δράματα αγάπης, πειρασμού, πίστης και προδοσίας, καθώς οι σχέσεις τους στην πραγματική ζωή επηρέασαν πρώτιστα την τέχνη τους.

Η έκδοση της έκθεσης για τους Ροσέτι. Photo: A.KATSIOULA
Η έκδοση της έκθεσης για τους Ροσέτι. Photo: A.KATSIOULA

Οι μελαγχολικοί Ροσέτι που ενέπνευσαν βαθιά ο ένας τον άλλον, ο μύθος των Ροσέτι, με την αντισυμβατική ζωή, την ευφάνταστη τέχνη τους, τις εμβληματικές εικόνες και το εκφραστικό αισθητικό στιλ τους σε μια καθηλωτική παρουσίαση που θα εμπνέει σίγουρα και τις επόμενες γενιές δημιουργών.

------------

** Πληροφορίες για την έκθεση “The Rossettis” στην Tate Britain του Λονδίνου, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-britain/the-rossettis

-------------

**Photo: A. KATSIOULA

Comments


bottom of page